Avrupa Birliği, Avrupa kıyıları ile ‘denizler ve çevresindeki yaşamı’ korumayı amaçlayan yeni bir okyanus anlaşması imzaladı. Anlaşmanın duyurusu BM Okyanus Konferansı’nda yapıldı.
HABER MERKEZİ- Dünyanın dört bir yanından liderler, bilim insanları ve sivil toplum temsilcileri, 9–13 Haziran’da Fransa’nın Nice kentinde üçüncüsü düzenlenen BM Okyanus Konferansı’nda (UNOC‑3) buluştu. Fransa ve Kosta Rika’nın eş ev sahipliğiyle gerçekleştirilen zirve, denizlerin korunması ve SDG 14’ün gerçekleştirilmesi için önemli kilometre taşları sunuyor.
167 ÜLKE, 50 DEVLET BAŞKANI
Konferansa 167 ülkeden birkaç bin delege katılıyor; aralarında yaklaşık 50 devlet başkanı da yer alıyor. Bu yoğun katılım, küresel deniz yönetişimi için artan aciliyeti gözler önüne seriyor.
Konferansın gündeminde en tartışmalı başlıklardan biri derin deniz madenciliği. Nisan sonunda Trump yönetimi, ABD’nin uluslararası düzenlemeler dışında okyanus diplerinde madencilik faaliyetlerine izin vereceğini açıkladı. Bu karar, dünya okyanuslarının en geniş ve en az tanınan ekosistemini hedefe koydu. Çevreciler, bu kararın deniz tabanı ekosistemlerinde geri dönüşü olmayan yıkımlara yol açacağı uyarısında bulunuyor.
Fransa, Almanya, Şili gibi ülkeler, derin deniz madenciliğine karşı geçici bir moratoryum ilan edilmesini destekliyor.
BM Genel Sekreteri António Guterres de “Okyanusları talandan korumaya geçmeliyiz” diyerek, somut yasal önlemler alınmasını talep etti.
Ev sahibi Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, açılış konuşmasında “İklim krizine karşı mücadelede denizlerimiz en büyük müttefikimiz. Ama aynı zamanda en büyük kurban da” ifadelerini kullandı. Derin deniz madenciliğini “ekolojik bir çılgınlık” olarak tanımlayan Macron, yasa dışı balıkçılık ve plastik kirliliğiyle birlikte denizlerin sömürülmesine karşı acil eylem çağrısında bulundu.
2023’te imzaya açılan, yüksek denizlerde koruma alanlarının oluşturulmasını hedefleyen Açık Denizler Antlaşması’nın yürürlüğe girmesi için 60 imza gerekiyor. Şimdiden 49 imza atılmış, 15 ülke daha taahhüt vererek hızlı bir şekilde süreci tamamlayabileceğini belirtti.
AVRUPA ÜLKELERİ’NDEN İLK ANLAŞMA DUYUSU
Konferansta konuşan Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB’nin hedefinin 2030 yılına kadar Avrupa’nın deniz ekosistemlerinin yüzde 20’sini yeniden canlandırmak olduğunu söyledi. Von der Leyen, yeni imzalanan Avrupa kıyılarını ve denizler ve çevresindeki yaşamı koruma anlaşmasını da duyurarak;
“Beş yıl içinde plastik ve besin kaynaklı kirliliği yarıya indirmeye çalışacağız Doğal yaşam alanlarını onaracağız ve kıyılarımızı iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha etkin şekilde koruyacağız,” dedi.
Avrupa Komisyonu, söz konusu anlaşmayı geçtiğimiz Perşembe günü kabul etmişti. Strateji, denizlerin korunması ve yeniden canlandırılmasını desteklemek amacıyla üye ülkelere yardım etmeyi ve deniz alanlarıyla ilgili bazı Avrupa yasalarını gözden geçirmeyi hedefliyor.
Konferansın hedeflerinden biri, denizlerin sürdürülebilir kullanımı için yıllık 175 milyar dolar finansman sağlamak. Önceden taahhüt edilen ise yalnızca 10 milyar dolarlık taahhüt; AB, kamu-özel ortaklığı ve mavi tahvilerle birlikte bu oran desteklenmeye çalışılıyor .
