UNEP, buzullardan salınan mikroplar, barajların kuruttuğu nehirler, aşırı hava olaylarından etkilenen yaşlı nüfus ve sellerin taşıdığı zehirli kimyasallar gibi dört yeni çevre tehdidine karşı acil önlem çağrısı yaptı.
HABER MERKEZİ – Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (UNEP) “2025 Sınırlar Raporu”nda, dünyayı tehdit eden dört yeni çevresel riskin hızla büyüdüğü ve gerekli adımlar atılmazsa milyonlarca insanın hayatını derinden etkileyeceği belirtildi.
Raporda öne çıkan risk başlıkları şöyle:
- Buzulların erimesiyle doğaya karışan eski mikroorganizmalar,
- barajların nehir ekosistemine verdiği zararlar,
- aşırı hava olaylarının yaşlılar üzerindeki etkisi
- sellerin toprağın derinliklerinden yüzeye çıkardığı zehirli maddeler.
BUZULLARDAN YAYILAN MİKROPLAR
İklim krizinin hızlandırdığı buzul erimesi, yalnızca deniz seviyesini değil, buz kütleleri içinde binlerce yıldır saklı kalan virüs ve bakterileri de yüzeye taşıyor. UNEP’e göre, bu mikroorganizmaların bir bölümü hala canlı ve bazıları insan sağlığı açısından tehlike yaratabilecek potansiyele sahip.
Bilim insanları, yalnızca buzulların korunmasının değil, aynı zamanda bu eski canlılara dair genetik ve biyolojik bilgilerin belgelenmesinin de hayati önemde olduğunu vurguluyor.
NEHİRLERİ KURUTAN BARAJLAR
Rapora göre baraj yapımları, dünya genelinde nehirlerin doğal akışını kesintiye uğratıyor ve tatlı su ekosistemlerini tahrip ediyor. UNEP’e göre, barajların kaldırıldığı bölgelerde nehir sistemleri kısa sürede toparlanabiliyor. Ancak uzmanlar, bu onarımın kalıcı olabilmesi için aynı anda kirlilikle ve iklim baskısıyla da mücadele edilmesi gerektiği uyarısında bulunuyor.
YAŞLILAR EN SAVUNMASIZ GRUP
Raporda, küresel ısınmanın en kırılgan topluluklardan biri olan yaşlılar üzerindeki etkilerine de dikkat çekildi. Sıcak hava dalgalarında artan ölüm oranları, kentlerde yaşayan yaşlı nüfusu giderek daha fazla tehdit ediyor. 2050 itibariyle dünya genelinde 65 yaş üzeri nüfusun yüzde 16’ya ulaşacağı, bu grubun büyük kısmının şehirlerde iklim krizine doğrudan maruz kalacağı öngörülüyor.
UNEP, yaşlıları korumaya yönelik özel iklim uyum politikalarının geliştirilmesini öneriyor.
SELLERLE ORTAYA ÇIKAN ZEHİRLER
Rapora göre, şiddetli yağışlarla artan seller yalnızca fiziksel yıkımla sınırlı kalmıyor. Toprak altına yıllar boyunca gömülmüş olan ağır metaller, zehirli kimyasallar ve kalıcı kirleticiler de bu felaketlerle birlikte yüzeye çıkıyor.
Pakistan, Nijerya ve ABD’de yaşanan örnekler, bu riskin etkilerini somut biçimde ortaya koyuyor.
UNEP, bu dört çevresel tehdidin bugün lokal gibi görünse de, zamanla bölgesel ya da küresel krizlere dönüşebileceği uyarısında bulundu. Bu nedenle bilimsel izleme sistemlerinin kurulması, politika yapıcıların bu risklere öncelik vermesi ve halkın bilinçlendirilmesi çağrısı yapıldı.
