Hükümet çiftçinin tarımsal rekabeti uğruna tarım zehrini yeniden sofraya çağırıyor. 8 Temmuz’da kabul edilen Duplomb Yasası’na karşı büyüyen tepki 2 milyona yakın imzayla Fransız parlamentosuna geldi. Tartışmalar sürüyor.
HABER MERKEZİ- Fransa Ulusal Meclisi’nde 8 Temmuz’da kabul edilen “Duplomb Yasası”, daha önce yasaklanan bir böcek ilacının yeniden tarımda kullanımına izin vererek ülke genelinde sert tartışmalara yol açtı. Söz konusu madde: Acetamiprid. Uzmanlara göre, arılar başta olmak üzere polen taşıyıcı canlılara zarar verdiği bilinen bu molekül, şimdi hem tarlalara hem de siyaset sahnesine geri dönüyor.
NEDİR BU ACETAMİPRİD?
Acetamiprid, neonikotinoid grubundan bir böcek ilacı. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından “sinir sistemine etkileri” nedeniyle riskli bulunan bu madde, Fransa’da 2018’de yasaklanmıştı. Ancak AB’nin genelinde hâlâ sınırlı biçimde kullanımı mümkün. Yasa, bu uyumsuzluğu gerekçe göstererek pancar ve fındık gibi sektörlerde geçici izinle yeniden kullanımının önünü açıyor.
ÇİFTÇİLERİN AGRESİF BASKISI: AVRUPALI RAKİPLER KARŞISINDA SİLAHSIZ KALDIK
Yasa teklifinin sahibi Cumhuriyetçi senatör Laurent Duplomb, “Fransız çiftçisini Avrupalı rakipleri karşısında silahsız bırakmayalım” diyerek düzenlemeyi savundu. Çiftçi sendikaları da böcek ilacının özellikle pancar zararlılarıyla mücadelede “vazgeçilmez” olduğunu ileri sürüyor.
Mayıs ayında Paris’te düzenlenen büyük traktör gösterileri, yasa teklifine destek veren siyasi aktörler üzerinde ciddi baskı yarattı. Meclis’te yasa, iktidar ve sağ partilerin desteğiyle kabul edildi. Yasa karşıtı vekiller ise çiftçiler tarafından tehdit edildi.
HALK AYAĞA KALKTI: 2 MİLYONLUK REKOR DİLEKÇE
Ancak yasaya karşı toplumsal tepki beklenmedik ölçüde büyüdü. Temmuz ortasında, 23 yaşındaki bir yüksek lisans öğrencisi tarafından başlatılan çevrimiçi dilekçe, sadece 10 gün içinde 1,8 milyon imzaya ulaştı. Bu, Fransız parlamento sisteminde şimdiye kadar kaydedilmiş en yüksek imzalı dilekçe oldu.
Söz konusu dilekçede yasa, “bilimsel verilere aykırı, çevresel riski yüksek ve halk sağlığını tehdit edici” olarak nitelendi. Çevreci örgütler, nörotoksik etkilerle ilgili 16 bilimsel çalışmayı kamuoyuyla paylaştı. Parlamento Başkanı Yaël Braun-Pivet, “Bu ölçekte bir dilekçe, ciddiyetle ele alınmalı” diyerek yasanın meclis gündeminde tekrar tartışılacağını açıkladı.
BİLİMİNSANLARI KAYGILI
Fransız Gıda, Çevre ve İş Sağlığı Güvenliği Ajansı (ANSES), acetamiprid’in özellikle arılar ve diğer polinatörler üzerindeki olumsuz etkileri konusunda uyarılarda bulunuyor. Molekülün beyin gelişimi, yön bulma yetisi ve koloni davranışı üzerinde etkileri olduğu bilimsel olarak belgelenmiş durumda.
Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi de 2024 raporunda Asetamitridin, yalnızca böcekleri değil, insan sinir sistemini de hedef aldığını belgeledi. Japonya’da yağmur sularında, Fransa’da bebeklerin idrarında, İsviçre’de beyin sıvısında, Sri Lanka’da böbreklerde tespit edildi. 2019’dan bu yana yapılan araştırmalar, doğmamış bebeklerde düşük doğum ağırlığı, çocuklarda beyin hastalıkları, yetişkinlerde obezite ve böbrek yetmezliğiyle ilişkilendirdi bu maddeyi. Tüm bu veriler, çevre sağlığı uzmanlarına göre “yasanın ihtiyat ilkesine açıkça aykırı” olduğunu gösteriyor.
ÖNLEM DEĞİL ÖNLEME İLKESİ GEÇERLİ OLMALI
CNRS araştırmacısı Jean-Marc Bonmatin, bu tablo karşısında artık “önlem değil, önleme ilkesi” gerektiğini savunuyor. “Artık bilmiyorduk diyemeyiz,” diyor. “Bildiğimiz halde sessiz kalırsak, bu kasıt olur.”
Yasa henüz yürürlüğe girmedi. Anayasa Konseyi’ne başvuru yapılması bekleniyor. Dilekçenin 500 bin imzayı aşması nedeniyle parlamentoda yeniden görüşülmesi zorunlu hâle geldi. Hükümet ise şimdilik geri adım atmıyor.
Öte yandan Avrupa Komisyonu, acetamiprid kullanım iznini 2033’e kadar sürdürmeyi planlıyor. Bu durum, AB içinde pestisit politikalarının ne kadar parçalı olduğunu bir kez daha göstermiş oldu.
