Irak’ta ilk kez yalnızca kadınlar tarafından kurulan bir siyasi parti sahneye çıktı. Kadınların siyasetteki temsilinin ötesine geçen El Mewadda Partisi, yeni bir toplumsal dönüşümün habercisi olabilir mi?
HABER MERKEZİ – Irak’ta ilk kez sadece kadınlar tarafından kurulan bir siyasi parti sahneye çıktı. El Mewadda Kadın Partisi, farklı mezhep ve toplumsal kesimlerden kadınları bir araya getirerek, siyasette kadınların etkili ve bağımsız bir biçimde temsil edilmesini amaçlıyor.
Partinin kuruluş deklarasyonunda, hedefin yalnızca mecliste daha fazla sandalye değil, aynı zamanda kadınların ülkenin geleceğini şekillendiren karar alma süreçlerine doğrudan katılımı olduğu vurgulandı.
Kurucu ortaklar, El Mewadda’nın Irak kadın hareketinin yıllardır sürdürdüğü mücadelenin kurumsal bir karşılığı olduğunu ve bu partinin “daha iyi bir Irak” için yeni bir başlangıç sunduğunu ifade etti. Kadınların siyasal yaşamda kolektif güç olarak sahneye çıkması, ülkedeki toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin yeniden tartışılmasına da zemin hazırladı.
SEÇİMLERDE TEMSİL VAR AMA ETKİ YOK
El Mewadda’nın kuruluşu, Irak’taki kadın temsilinin yüzeydeki iyileşmelere rağmen, derin yapısal eşitsizliklerle kuşatıldığını bir kez daha gösterdi.
Irak’ta son parlamento seçimlerinde kadınların meclisteki temsil oranı yüzde 29.4 ile yasal kotanın (yüzde 25) üzerine çıktı. Ancak bu oran, kadınların siyasette gerçek bir etki sahibi olduğu anlamına gelmiyor.
JINHA’nın Nisan ayında Iraklı kadınlarla yapmış olduğu röportaj, ülke parlamentosundaki kadın temsilinin görünmezliği hakkında bize daha fazla fikir veriyor. Akademisyen Ezher El Şeyhli, kadınların seçim sürecine katılımının hâlâ dini fetvalar, toplumsal baskılar ve ailevi kısıtlamalarla engellendiğine dikkat çekiyor:
“Kadınlar oy kullanma konusunda özgür iradeye sahip değil. Ceza Yasası, kadına yönelik şiddetin önünü açıyor. Kişisel Statü Kanunu ise kadın haklarını doğrudan zedeliyor. Yasaları değiştirmeden köklü bir toplumsal dönüşüm beklemek gerçekçi değil.”
MESELE ÜÇ BEŞ SANDALYEDEN ÇOK DAHA ÖTESİ
Siyasi temsilin niceliksel değil niteliksel bir mesele olduğuna vurgu yapan strateji uzmanı Nadia El Cedua ise kadınların yalnızca birkaç sandalye üzerinden temsil edilmesinin yetersiz olduğu görüşünde:
“Kadınların etkili siyasi katılımı, sadece görünürlük değil, kamu politikalarını dönüştüren bir güç olmalı. Karar alma süreçlerinde etkili olunmadığı sürece temsil yalnızca sembolik kalır.”
Nadia’ya göre kadınların gerçek etkisi; yasa yapımına yön vermesi, kalkınma politikalarına cinsiyet eşitliği perspektifini entegre etmesi ve toplumsal sorunlara çözüm üretmesiyle açığa çıkar.
AŞİRET, MEZHEPÇİLİK, PARTİ VE ŞİDDET: KADINLAR BU ÇEMBERİ AŞMAK İSTİYOR
İnsan hakları savunucusu Enver Davud El Hafaci ise kadınların siyasi katılımını baltalayan yapısal engellerin güvenli ortam yaratımında belirleyici olduğu görüşünde:
“Aşiret etkisi, zayıf parti desteği ve sosyal engeller, kadınların önündeki en büyük bariyerler. Kota sistemiyle elde edilen temsilin kalıcılığı, seçmen bilinci ve kadın adayların bağımsızlığına bağlı. Bu olmadan sistem sadece istisnai örnekler üretir.”
El Hafaci’ye göre, siyasi partilere kadın liderliği için bütçe tahsis edilmesi, karar alma pozisyonlarında kadınlara yönelik eğitim programlarının artırılması ve kadınlara yönelik şiddetle mücadele, sürdürülebilir temsilin ön koşulları nitelediğinde.
KADIN PARTİSİ UMUT OLABİLİR Mİ ?
El Mewadda Kadın Partisi’nin ortaya çıkışı, sembolik sınırları zorlayan bir girişim olmanın ötesinde, Irak’ta kadınların siyasi haklarını savunmak için kendi kurumlarını kurmaya başladığının da önemli bir göstergesi.
Ancak bu çabanın etkili olabilmesi için sadece sandalyelere değil, yasaları değiştirme iradesine, siyasi kültürü dönüştürme cesaretine ve geniş toplumsal desteklere ihtiyaç var.
