İsrail’in İran’a saldırmasının bölgedeki “istenmeyen” gerginliği daha da “tırmandıracağını” belirten dünyadan farklı ülkelerin yetkilileri, diplomasi ve diyalog çağrısı yaptı.
HABER MERKEZİ – İsrail’in İran’ın nükleer programını gerekçe göstererek sabah saatlerinde Tahran, Tebriz, Natanz ve Kirmanşah’ta askeri ve nükleer hedefleri vurmasıyla başlattığı “Yükselen Aslan” adlı saldırısına uluslararası tepki gecikmedi.
×İsrail saldırıda İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, İran Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami, nükleer bilimciler Feridun Abbasi ve Muhammad Mehdi Tehrançi’nin de aralarında olduğu önemli isimleri öldürdü.
ABD: GEREKİRSE İSRAİL’İ SAVUNURUZ
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’in İran’a düzenlediği saldırılar sonrası yaptığı ilk açıklamada, İran ile nükleer müzakere sürecini devam ettirmeyi umduklarını belirterek, “Gerekirse İsrail’i savunacağız” dedi.
×Ancak İran devlet televizyonunun haberine göre, İran, 15 Haziran’da Umman’da yapılması planlanan ABD ile dolaylı nükleer görüşmelere katılmayacak.
İsrail’in planlarından önceden haberi olduğunu, ancak ABD ordusunun herhangi bir rol oynamadığını belirten Trump, “İran nükleer bombaya sahip olamaz ve müzakere masasına geri dönmeyi umuyoruz. Göreceğiz” diye konuştu.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da “Bu gece İsrail, İran’a karşı tek taraflı bir harekette bulundu. İran’a yönelik saldırılara dahil değiliz” dedi.
NATO: İSRAİL’İN TEK TARAFLI EYLEMİ
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, İsrail’in müttefiklerinin gerilimi düşürmek için çalışmasının “çok önemli” olduğunu söyledi.
“Şu anda ABD de dahil olmak üzere pek çok müttefikin gerilimi düşürmek için çalışmasının çok önemli olduğunu düşünüyorum. Bunu yaptıklarını biliyorum ve bence artık günün ilk emri bu“ diyen Rutte, bunun İsrail’in ”tek taraflı” bir eylemi olduğunu kaydetti.
RUSYA: İSRAİL TÜM SONUÇLARDAN SORUMLU OLACAK
Rusya’nın resmi haber ajansı TASS’ta yer alan habere göre Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, gazetecilere yaptığı açıklamada, Rusya’nın İsrail ile İran arasındaki gerginliğin hızla tırmanmasından endişe duyduğunu ve bunu kınadığını söyledi.
İsrail’in “uluslararası hukuku ihlal ederek İran’a gerçekleştirdiği askeri eylemi” kınayan Rusya Dışişleri Bakanlığı da açıklamasında İsrail’in, gerginliği tırmandırma ve riskleri artırmayı bilinçli şekilde tercih ettiği, bunun da Ortadoğu bölgesindeki istikrar ve güvenliğe tehdit oluşturduğu vurgulandı: “İsrail yönetimi, bu provokasyonun tüm sonuçlarından sorumlu olacak.”
ALMANYA: NÜKLEER TESİSLERE SALDIRI, İSRAİL’İN HAKKI
Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İsrail ve İran’ı “tüm bölgeyi istikrarsızlaştırabilecek” daha fazla tırmanmadan kaçınmaya çağırırken, İsrail’in İran’daki nükleer ve askeri tesislerine yönelik saldırılarının ardından “İsrail’in kendini savunma hakkı” olarak değerlendirdi.
Merz, İsrai Başbakanı Benjamin Netanyahu tarafından askeri operasyonlar hakkında “bu sabah bilgilendirildiğini” ve ardından hükümetin güvenlik kabinesini topladığını söyledi.
AVRUPA KOMİSYONU’NDAN AZAMİ İTİDAL ÇAĞRISI
Avrupa Komisyonu (AK) Başkanı Ursula von der Leyen, Ortadoğu’dan gelen haberlerin “son derece kaygı verici” olduğunu belirterek, “Avrupa, tüm tarafları azami itidal göstermeye, gerilimi derhal azaltmaya ve misilleme yapmaktan kaçınmaya çağırıyor. Bölgenin istikrarı ve küresel güvenlik açısından diplomatik bir çözüme her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır” dedi.
BM’DEN İTİDAL ÇAĞRISI
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Orta Doğu’daki her türlü askeri tırmanışı kınadığını” söyledi. Guterres, her iki tarafı da itidal göstermeye çağırdı.
İNGİLTERE: TIRMANMANIN KİMSEYE FAYDASI YOK
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Londra’nın “tüm tarafları geri adım atmaya ve gerginliği acilen azaltmaya” çağırdığını belirterek şu çağrıda bulundu:
“Tırmanmanın bölgede kimseye faydası yok. Orta Doğu’da istikrar öncelik olmalı ve gerilimi azaltmak için ortaklarla görüşüyoruz. Şimdi kısıtlama, sakinlik ve diplomasiye dönüş zamanı.”
KATAR: İRAN’IN EGEMENLİĞİNE TEHDİT
Katar Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İran’ın egemenliğini ve güvenliğini ihlal eden tehlikeli bir tırmanış olarak nitelendirilen İsrail saldırısının şiddetle kınandığı belirtildi.
Açıklamada, “Bölgenin güvenliği ve istikrarını tehdit eden, gerginliği azaltma ve diplomatik çözümleri engelleyen saldırgan politikaların sürekli tekrarlamasından ortaya çıkan bu tehlikeli tırmanıştan derin endişe duyulduğu” ifade edildi.
ÇİN ‘YAPICI ROL OYNAMAYA HAZIR’
FRANSA TARAFLARI İTİDALLİ DAVRANMAYA ÇAĞIRDI
Barrot, “Fransa, ortaklarıyla yakın koordinasyon içinde Ortadoğu’daki gelişmeleri yakından izliyor. Tüm tarafları itidalli davranmaya ve bölgesel istikrarı baltalayabilecek her türlü tırmanıştan kaçınmaya çağırıyoruz” dedi.
PAKİSTAN, İRAN’LA DAYANIŞMA İÇİNDE
UMMAN: REDDEDİYORUZ, KINIYORUZ
Nükleer müzakerelerin yapılmasının planlandığı Umman’dan da tepki geldi. Umman Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, “Terörizm ve şiddet biçimlerini, gerekçeleri ne olursa olsun, insan ahlakı ile bağdaşmayan bir araç olarak her zaman ve yerde reddediyoruz” diyerek İsrail’in saldırısını kınadı.
TÜRKİYE: BU BİR PROVOKASYONDUR
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, saldırıların “İsrail’in bölgede yürüttüğü stratejik istikrarsızlaştırma politikasına hizmet eden bir provokasyon” olarak yorumladı. Dışişleri, “uluslararası toplumu acilen harekete geçmeye” çağırdı.
Türkiye’de AKP Hükümetinin Sözcüsü Ömer Çelik, “İsrail’in tüm diplomatik çabalara düşmanca davrandığını bir kere daha gösterdi. İsrail saldırganlığı tüm dünya için tehdittir. Buna karşı tüm dünya ortak somut tedbirler almalıdır” dedi.
JAPONYA ‘ŞİDDETLE’ KINADI
Japonya Dışişleri Bakanı Takeshi Iwaya, Tokyo’da gazetecilere yaptığı açıklamada, İsrail’in İran’a yönelik hava saldırılarını “şiddetle” kınadıklarını belirterek tüm taraflara itidal çağrısında bulundu.
Iwaya, “Orta Doğu bölgesinde barış ve istikrar Japonya için son derece önemlidir ve ilgili tüm tarafları azami itidal göstermeye ve durumu sakinleştirmeye çağırıyoruz,” ifadelerini kullandı.
IRAK: GÜVENLİĞE TEHDİT
Irak hükümeti yaptığı açıklamada, İsrail’in komşu İran’a yönelik saldırılarını “uluslararası hukukun temel ilkelerinin ve Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nin açık bir ihlali” ve “özellikle ABD-İran müzakereleri sırasında gerçekleştiği için uluslararası barış ve güvenliğe yönelik bir tehdit” olarak nitelendirdi.
BM Güvenlik Konseyi’nin derhal toplanarak “bu saldırıyı caydırmak, bir daha tekrarlanmamasını sağlamak ve uluslararası hukuk sisteminin itibarını yeniden tesis etmek için kararlı ve somut önlemler” alması çağrısında bulundu.
SUUDİ ARABİSTAN: ULUSLARARASI NORMLARIN AÇIK BİR İHLALİ
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, “açık İsrail saldırganlığının” İran’ın “egemenliğini ve güvenliğini baltaladığını ve uluslararası hukuk ve normların açık bir ihlalini oluşturduğunu” belirterek “şiddetle kınama ve kınama” mesajı verdi.
AVUSTRALYA’DAN İSTİKRARSIZLAŞMA’ UYARISI
Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong, Canberra’nın “İsrail ile İran arasındaki tırmanıştan endişe duyduğunu” söyledi. Tüm tarafları diyaloğa ve diplomasiye öncelik vermeye çağıran Wong, “Bu, zaten istikrarsız olan bir bölgeyi daha da istikrarsızlaştırma riski taşıyor” dedi.
YENİ ZELANDA, ‘İSTENMEYEN GELİŞME’ DEDİ
Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon da benzer şekilde saldırıları “Orta Doğu’da gerçekten istenmeyen bir gelişme” olarak nitelendirdi ve “yanlış hesaplama riskinin yüksek” olduğunu söyledi. Luxon, Pazar günü Umman’da yapılması planlanan ABD-İran nükleer görüşmelerinin “ileriye dönük daha iyi bir yol” olarak görüldüğünü söyledi – ancak görüşmelerin devam edip etmeyeceği henüz belli değil.
HİNDİSTAN: GERGİNLİĞİ TIRMANDIRMAYIN
Hindistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Randhir Jaiswal, ülkenin “nükleer tesislere yönelik saldırılarla ilgili raporlar da dahil olmak üzere gelişen durumu yakından izlediğini” söyledi ve her iki tarafı da tırmanıştan kaçınmaya çağırdı.
İsrail’den İran’a ‘üst düzey’ saldırı l 86 kişi öldürüldü, 341 kişi yaralandı