Yurttaşlara sağlanan temel ve hak özgürlüklerin değerlendirildiği Sivil Toplum Atlası adlı rapor açıklandı. Türkiye raporda, özgürlüklerin baskı altında olduğu “bastırılmış” ülkeler kategorisinde yer aldı.
HABER MERKEZİ – Almanya merkezli “Brot für die Welt” (Dünya için Ekmek) adlı kuruluşun hazırladığı Sivil Toplum Atlası 2025 raporu açıklandı.
Kuruluşun sitesinde yayınlanan rapora göre temel haklar konusundaki tablo dünya genelinde giderek kararıyor. Düşüncelerin özgürce ifade edilmesi ile barışçıl toplanma ve örgütlenme özgürlüğü de her geçen gün daha az sayıda insanın yararlanabildiği haklar arasında sayılıyor.
DÜNYA NÜFUSUNUN YÜZDE İKİSİ SINIRSIZ SİVİL ÖZGÜRLÜKLERE SAHİP
Atlas, ülkeleri beş kategoriye ayırıyor: açık, engelli, kısıtlanmış, bastırılmış ve kapalı. Rapora göre 7 milyar 600 milyonluk dünya nüfusunun sadece yüzde 2’si (148 milyon), sivil özgürlüklerden sınırsız bir şekilde yararlanabiliyor. Dünya nüfusunun yalnızca yüzde 3,5’i ise ifade ve toplanma özgürlüğünün tam olarak garanti altına alındığı ülkelerde yaşıyor.
Rapora göre “açık” olarak sınıflandırılan ve haritada koyu yeşil renkle gösterilen 40 ülkede 284 milyon insan yaşarken, buralarda özgürlükler garanti altında.
7 MİLYAR İNSAN KISITLANIYOR, BASTIRILIYOR, KAPATILIYOR
Buna karşılık, dünya nüfusunun yüzde 85’i, yani yaklaşık 7 milyar insan, sivil toplumun kısıtlandığı, bastırıldığı veya kapatıldığı ülkelerde yaşıyor.
197 ülkeden 115’inin hükümetleri sivil özgürlükleri ciddi şekilde kısıtlıyor ve eleştirel sesleri taciz ediyor, tutukluyor veya öldürüyor.
Aralarında Almanya’nın da bulunduğu 13 AB üyesi ve ABD ile birlikte toplam 42 ülke “engelli” kategorisinde değerlendirildi. Bu ülkelerde sivil toplumun genel olarak özgür olduğu, ancak “hükümete eleştirel yaklaşan bazı derneklerin hukuksal olarak takibata alındığı ya da bunlara başka biçimlerde engeller çıkarıldığı” belirtiliyor.
GERİLEME VE İLERLEME YAŞAYANLAR
Geçen seneye göre gerileme yaşayan 9 ülke Gürcistan, Burkina Faso, Kenya, Peru, Etyopya, Esvatini, Hollanda, Moğolistan ve Filistin oldu.
Öte yandan, 9 ülke de sıralamalarını iyileştirdi: Jamaika, Japonya, Slovenya, Trinidad ve Tobago, Botsvana, Fiji, Liberya, Polonya ve Bangladeş.
MERCEK ALTINDAKİ 6 ÜLKE
Sivil Toplum Atlası, Kenya, Çad, Brezilya, Honduras, Filipinler ve Azerbaycan’ı ise mercek altına alıyor. Bu ülkelerde sivil toplumun şiddet, faili meçhul cinayetler ya da insanların garip bir biçimde ortadan kaybolması suretiyle baskı altında alındığı vurgulanıyor.
Kazakistan, Tunus, Filipinler ve Macaristan’ın da aralarında olduğu ülkeler “Sivil Toplum Atlası”nda “baskının bulunduğu” ülkeler kategorisinde sınıflandırılıyor.
TÜRKİYE’DE SİVİL TOPLUM BÜYÜK BASKI ALTINDA
Raporda, Türkiye de sivil toplumun baskı altında olduğu “bastırılmış” kategorisindeki yer alıyor. Sivil toplumun baskı altında olduğu 51 ülkede dünya nüfusunun yüzde 42,6’sı yaşıyor.
×Bastırılmış kategorisi: Sivil toplumun özgürlüğü ciddi şekilde kısıtlanıyor. Ayrıntılı olarak, bu, iktidardakileri eleştiren herkesin izlendiği, taciz edildiği, hapse atıldığı veya hatta öldürüldüğü anlamına gelir. Birçok sivil toplum örgütünün çalışmaları düzenli olarak engellenir; kayıtlarını kaybederler veya tamamen kapatılırlar. Barışçıl göstericiler sıklıkla devlet güçleri tarafından hedef alınır veya tutuklanırlar. Medya genellikle hükümetin bakış açısını yansıtır. Eleştirel web siteleri ve sosyal medya engellenir ve internet kullanımı sıkı bir şekilde izlenir.
Bu kategoriye Türkiye’nin yanı sıra Meksika, Hindistan ve Afrika ülkelerinin çoğu giriyor.
“Dünya İçin Ekmek” kuruluşundan Julia Duchrow, çok sayıda ülkede hakların budanmasına gerekçe olarak terörizmin gösterildiğini ve Türkiye’nin buna iyi bir örnek oluşturduğunu söylüyor.
Duchrow, Erdoğan hükümetinin bu gerekçeye dayanarak hukuk devletini zayıflattığını vurguluyor.
KAPALI KUTULAR
“Sivil topluma yer yok” denilen “kapalı” kategorisinde ise aralarında Suudi Arabistan, Venezuela, Rusya, Belarus, Çin ve Kuzey Kore olduğu 29 ülke yer alıyor.
Kapalı kategorisi: Özellikle, bir korku atmosferinin hakim olduğu anlamına gelir. Devlet ve güçlü devlet dışı aktörler, örgütlenme, toplanma ve ifade özgürlüğü haklarını kullanan insanları hapse attıklarında, taciz ettiklerinde veya öldürdüklerinde cezasız kalırlar. Rejime yönelik herhangi bir eleştiri ağır şekilde cezalandırılır. Basın özgürlüğü yoktur. İnternet ağır bir şekilde sansürlenir ve çoğu web sitesi engellenir.
