“Her türlü ademi merkeziyetçiliği” reddetmediklerini belirten geçici Şam hükümetinin Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Kuteybe el İdlibi, Şam hükümeti ile Özerk Yönetim arasında ertelenen Paris görüşmesinin kısa süre içerisinde yapılacağını açıkladı.
HABER MERKEZİ – Suriye geçici hükümetinin Dışişleri Bakanlığı’na bağlı ABD İşleri Daire Başkanı Kuteybe el İdlibi, Suriye’deki son gelişmeler ile Şam ve Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi arasında devam eden görüşmelere ilişkin açıklamalarda bulundu.
×Columbia Üniversitesi’nde siyaset bilimi eğitimi alan ve aynı zamanda ABD vatandaşı olan El İdlibi, geçmişte Suriye muhalefetinin ABD’deki temsilciliğini yürütmüştü. Bu yıl Mayıs ayında Suriye Dışişleri Bakanlığı tarafından ABD İşleri Daire Başkanı görevine atandı.
DSG’NİN ENTEGRASYONU
Rûdaw‘dan Dilxwaz Muhammed’e konuşan Suriyeli yetkili El İdlibi, Demokratik Suriye Güçleri’nin (DSG) mevcut askeri yapısını koruyarak Suriye ordusuna katılması talebini kesin bir dille reddederek, “Ordu içinde ordu olmaz. Bu modeli Lübnan ve Irak’ta gördük ve bunun getirdiği istikrarsızlığı biliyoruz. Suriye’de buna asla izin verilmeyecek” dedi.
El İdlibi, çözüm olarak DSG’li savaşçıların “ayrı bir birlik olarak değil, bireysel olarak ve uzmanlıklarına” göre Suriye ordusunun farklı birimlerine tam entegre edilmesini önerdi:
דDSG’nin sahip olduğu tecrübelerden nasıl faydalanabiliriz ve aynı zamanda orduların üzerine kurulması gereken sağlıklı yapıyı nasıl oluşturabiliriz? Bu sağlıklı yapının tek yolu, DSG’nin Suriye ordusuna tam entegrasyonudur.”
Federe Kürdistan Bölgesi’ndeki Peşmerge modelinin Suriye için bir örnek olup olamayacağına yönelik soruya El İdlibi, “Başkalarının başarılı veya başarısız deneyimlerinden öğrenmeye genel olarak açığız” yanıtını verdi.
PARİS’TE ŞAM-ÖZERK YÖNETİM ZİRVESİ NE ZAMAN?
Şam ile Özerk Yönetim heyetlerinin başkent Paris’te Fransa ve ABD’nin katılımıyla yapmayı planladığı ancak son anda ertelenen toplantıyla ilgili soruya El İdlibi şu yanıtı verdi:
“Paris görüşmesinin ertelenmesi tamamen teknik bir sebepten kaynaklandı. Görüşme son anda ayarlanmıştı, davetler toplantıdan sadece birkaç gün önce gönderildi ve hazırlıklar Süveyda olaylarının gölgesinde, arabulucular tarafından büyük ölçüde tek taraflı yürütüldü. Dolayısıyla ertelemenin temel nedeni, hem Süveyda’daki krize odaklanmamız hem de görüşme için yeterli hazırlık zamanının olmamasıydı. Ancak daha önce de ilan edildiği gibi, anlaşmanın uygulanması konusundaki müzakereleri tamamlamak üzere Suriye hükümeti ve DSG heyetleri yakında Paris’te yakın bir zamanda yeniden bir araya gelecek.”
ADEMİ MERKEZİYETÇİLİK
El İdlibi, Kürtlerin talep ettiği ademi merkeziyetçilikle ilgili “Her türlü ademi merkeziyetçiliği reddediyor musunuz?” sorusuna ise “Elbette hayır” yanıtını vererek bu konuya kapıyı kapatmadı.
El İdlibi, federalizm taleplerine karşı çözüm olarak, Suriye yasalarında zaten var olduğunu ancak bunların Esad rejimi tarafından uygulanmadığını belirttiği “idari ademi merkeziyetçilik” modelini işaret etti: “Esad rejiminin siyasi zihniyetinin yarattığı sorunları, yeni yasal çerçeveler icat ederek değil, yine siyaset yoluyla çözmeliyiz. Örneğin, 107 sayılı Yerel Yönetimler Yasası zaten idari ademi merkeziyetçilik için geniş yetkiler tanımaktadır.”
דBir Kürt olarak devlet içinde temsilimi nasıl görürüm? Çocuklarımı okula gönderdiğimde Arapçanın yanında Kürtçe de öğrenebiliyorlarsa, bu benim için bir temsildir. Bir Kürt kültür merkezi açabiliyorsam, bu bir temsildir. Bir Kürt köyünde resmi tabelalarda Kürtçe de kullanılıyorsa, bu bir temsildir. Resmi bir kuruma gittiğimde, Arapçam zayıfsa ve bana Kürtçe yardım edebilecek bir görevli varsa, bu da bir temsildir. Sıradan bir Kürt vatandaşının asıl talepleri bunlardır. Hükümet olarak bizim de Kürt meselesine ve aslında tüm Suriyelilere yaklaşımımızın temeli budur. Herkesin kendi kültürünü yerel toplumu içinde yaşayabilmesi ve temsil edildiğini hissetmesi, zaten müzakere konusu bile olmaması gereken doğal bir haktır.”
