Danimarka’da yapılan araştırma, çocuk ve gençlerde artan ekran süresinin yüksek tansiyon, kolesterol ve insülin direnci gibi riskleri artırdığını, yeterli uyku alınmadığında bu etkinin daha da yükseldiğini ortaya koydu.
HABER MERKEZİ – Çocuk ve gençlerde televizyon, telefon, tablet, bilgisayar veya oyun konsolu kullanımına ayrılan sürenin artması, kalp ve metabolik hastalık risklerini yükseltiyor.
Danimarka’da 1.000’den fazla çocuk ve genç üzerinde yapılan araştırma, ekran süresi ile yüksek tansiyon, kolesterol bozukluğu ve insülin direnci arasında doğrudan bağlantı olduğunu gösterdi.
Journal of the American Heart Association’da yayımlanan çalışmada, ekran karşısında geçirilen her ek saatin, kardiyometabolik risk skorunu yükselttiği saptandı. Araştırmaya göre 10 yaşındaki çocuklarda her bir saatlik ekran süresi, riski 0,08; 18 yaş grubunda ise 0,13 puan artırıyor.
UYKU AZALDIKÇA RİSK YÜKSELİYOR
Bilim insanları, yeterli uyku alınmadığında ekran kullanımının etkisinin daha da ağırlaştığını belirtiyor. Uyku süresinin azalması, ekran süresi ile metabolik risk arasındaki ilişkinin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturuyor. Araştırma ekibinden Dr. David Horner, “Bu bağlantı erken yaşta başlıyor. Dengeli bir günlük rutin, uzun vadeli kalp sağlığı için kritik” dedi.
Ekran süresinin yüksek olduğu gençlerde daha yüksek tansiyon, daha düşük HDL (iyi kolesterol), daha fazla bel çevresi ve insülin direnci görüldü. Ortalama ekran süresi 6 yaşında 2 saat, 10 yaşında 3,2 saat, 18 yaşında ise 6,1 saate ulaştı.
Araştırmada ayrıca kan örneklerinden “metabolik parmak izi” olarak tanımlanan bir biyolojik iz saptandı. Bu iz, ekran kullanımının vücutta metabolik değişiklikler yarattığını gösteriyor.
EKRAN UYKUDAN ÇALIYOR
Uzmanlar, ekran ışığının uyku saatini geciktirdiğini, bu nedenle riskin arttığını vurguluyor. Northwestern Üniversitesi’nden Dr. Amanda Marma Perak, “Eğer ekran süresini azaltmak zor geliyorsa, en azından daha erken kapatıp daha uzun uyumayı deneyin” dedi. Ebeveynlerin çocuklara ekran kullanımında örnek olmasının önemine dikkat çekti.
ARAŞTIRMA NASIL YAPILDI?
- Çalışma, Danimarka’daki COPSAC projesine katılan iki ayrı yaş grubundan (10 ve 18 yaş) toplam 1.021 çocuk ve gençten elde edilen verilerle yürütüldü.
- Ekran süresi; TV, film izleme, oyun oynama ve telefon/tablet/bilgisayar kullanımı olarak tanımlandı.
- Metabolik risk skoru, bel çevresi, tansiyon, HDL kolesterol, trigliserit ve kan şekeri üzerinden hesaplandı.
- Uyku süresi 14 gün boyunca sensörlerle ölçüldü.
- Araştırmacılar, bu sonuçların çocukluk çağından itibaren ekran alışkanlıklarının sağlıkla birlikte ele alınması gerektiğini vurguladı.
