İngiliz savaş gemisinin söküm için bugün Aliağa’ya gelmesi bekleniyor. Yaşam savunucuları tehlikeli atık riskine dikkat çekerek, “gemileri kim kullandıysa onlar söksün” diyor.
HABER MERKEZİ- İngiltere Kraliyet Donanması’na ait emekli savaş gemisi HMS Bristol, söküm işlemleri için Türkiye’nin Ege kıyısındaki Aliağa ilçesine varmak üzere. 1973 yılında inşa edilen ve 1982 Falkland Savaşı’nda aktif görev almış olan gemi, Türk firması Leyal Gemi Söküm tarafından parçalanacak. Ancak bu gelişme, Türkiye’deki çevre örgütleri tarafından endişeyle karşılandı.
İzmir merkezli bir çevre ağı olan İzmir Yaşam Alanları Platformu, geminin Türkiye’ye gönderilmesini ve Aliağa’daki mevcut söküm uygulamalarını eleştiren kapsamlı bir açıklama yaptı. Platform, gemi söküm faaliyetlerinin insan sağlığına ve çevreye ciddi zararlar verdiğini, özellikle de “tehlikeli atık” içeren eski askeri gemilerin bu riski daha da artırdığını belirtti.
GEMİ SÖKÜM ENDÜSTRİSİ: AVRUPA ÇEVRESEL VE HUKUKİ SORUMLULKTAN KAÇIYOR
HMS Bristol, 2020 yılında hizmet dışı bırakıldıktan sonra İngiltere’de korunması için yürütülen kampanyalara rağmen ihale yoluyla satışa çıkarıldı. Bu gemi, Birleşik Krallık’tan Türkiye’ye son yirmi yılda gönderilen 25’inci savaş gemisi oldu. Aliağa’daki söküm tesisleri, özellikle Avrupa ülkelerinin çevresel ve hukuki yükümlülüklerden kaçınmak amacıyla gemilerini Türkiye, Hindistan, Pakistan ve Bangladeş gibi ülkelere yönlendirmesi nedeniyle uzun süredir tartışmalı.
Aliağa, ucuz iş gücü, görece zayıf çevre denetimleri ve yüksek iş hacmi nedeniyle gemi söküm endüstrisinin Doğu Akdeniz’deki merkezlerinden biri haline gelmiş durumda. Ancak çevre grupları, burada uygulanan “ilkel yöntemlerle” yapılan söküm işlemlerinin deniz ekosistemine ve işçilerin sağlığına zarar verdiğini vurguluyor.
Platform açıklamasında, “Aliağa’daki gemiler doğrudan kıyıya çekiliyor ve söküm işlemleri toprak ve deniz üzerinde gerçekleştiriliyor. Bu yöntem, Avrupa’da teknik olarak yasal olsa da uygulanmıyor” ifadelerine yer verildi.
22 TESİSE KAPATMA ÇAĞRISI
İzmir Yaşam Alanları Platformu, Türkiye’de aktif durumda olan 22 gemi söküm tesisinin tamamının kapatılmasını talep etti. Açıklamada, “Gemileri kim kullandıysa, onlar söksün” ifadesiyle gemi üreticisi ülkelerin bu süreci kendi sorumluluklarında yürütmesi gerektiği vurgulandı.
Türkiye, tehlikeli atıkların sınır ötesi taşınmasını düzenleyen Basel Sözleşmesi’ne taraf olsa da, uygulamadaki farklılıklar ve artan ithalat oranları soru işaretlerine yol açıyor.
15 BİN TON ZEHİRLİ ATIK
The Independent ve ITV News gibi kaynaklar, 11 Haziran sabahı Portsmouth Limanı’ndan vedaya gelmiş bir grup gazinin, “saygı duruşunda” bulunarak gemiyi limandan uğurladıklarını aktarıyor
Zehirli madde içeren gemilerin sökümü ve iş kazalarıyla gündemden düşmeyen tesisin alanını TOKİ’den devralarak denetim yapan Aliağa Belediyesi, bölgede 15 bin ton tehlikeli atığın vahşi depolama yöntemiyle tutulduğunu ortaya çıkarmıştı. Asbest Söküm Uzmanları Derneği Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari de “AB tüzüğüne uygun, çevreyi koruyan, işçi sağlığını önemseyen bir söküm yapılmadığı ve maliyet ucuzladığı için buraya gönderiyorlar” diye konuştu.
×ASBEST NEDİR?
Antik çağdan bu yana insanlığa faydası kadar zararı da olan asbest, kimyasal ve fiziksel özellikleri sebebiyle inşaat, gemi, otomotiv, tekstil ve diğer sanayi alanlarında tercih edilen bir ürün olmuştur. 20. yüzyıl başlarından itibaren yaygın bir şekilde endüstride kullanılan asbestin üç binden fazla kullanım alanı vardır. 2010 yılına kadar Türkiye’de de kullanılan asbest; marley, boru, levha, fren ve debriyaj balatası, conta ve asbestli iplik üretiminde kullanılmıştır.
Asbest lifleri havada solunur hale geldiklerinde tehlikelidir, öldürücüdür. Solunan lifler akciğerlerde birikir ve zarar verir. Bu durumda akciğerde zedelenmeler başlar ve bu da akciğerin çalışmasını engeller ve kansere yol açar. Asbestli malzemelerin gerek üretiminde gerekse sökümünde çalışanlar, gerekli önlemlerin alınmaması durumunda, farkında olmadan bu maddeye maruz kalabilirler.
