Brezilya’da düzenlenen BRICS Zirvesi, küresel dengelere meydan okuma iddiasıyla toplansa da, üyeler arasındaki siyasi ayrılıklar ittifakın etkisini sınırlıyor. Çin lideri Xi zirveye katılmadı, Putin ise hakkındaki tutuklama kararı nedeniyle yok. İran’a yönelik ABD saldırısına sessiz kalan BRICS ülkeleri, ortak siyasi refleks geliştirmekte zorlanıyor.
HABER MERKEZİ – Rio de Janeiro, BRICS Zirvesi’nin bu yılki ev sahibi. Brezilya’nın başkanlığında düzenlenen zirve, büyüyen ekonomik etkisine rağmen, ittifakın siyasi dağınıklığını bir kez daha gözler önüne serdi. Dünyanın önde gelen yükselen ekonomilerini bir araya getiren BRICS, bu yıl altı yeni ülkenin katılımıyla genişlemiş olsa da, iç uyumsuzluklar hâlâ ittifakın en büyük handikapı.
Zirveye katılım düzeyi, bu uyumsuzluğu simgeler nitelikte. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping katılmadı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin hakkında çıkardığı tutuklama emri nedeniyle zirveye fiziken katılamıyor.
GÜVENLİK ÖNLEMLERİ ÜST DÜZEYDE
Rio de Janeiro’nun ünlü Copacabana sahilinde askerler ve askeri araçlar dikkat çekerken, Guanabara Körfezi’nde savaş gemileri konuşlandırıldı. Zirve boyunca Flamengo ve Botafogo sahilleri ile Niteroi’ye uzanan köprü yoğun güvenlik altında.
ÜYELER ARASINDA ÇATLAK BÜYÜYOR
BRICS, geçen yıl yaptığı genişlemeyle Mısır, Etiyopya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, İran ve Endonezya’yı saflarına katmıştı. Ancak siyasi birlikten hâlâ uzak. ABD’nin kısa süre önce İran’a düzenlediği saldırıya karşı BRICS’in sessiz kalması, bu siyasi dağınıklığı gözler önüne serdi.
BRICS ülkeleri, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40’ını, küresel GSYİH’nin ise dörtte birini oluşturuyor. Ancak çok kutuplu bir dünya düzenine geçiş hedefi, görünüşe göre yalnızca küçük adımlarla mümkün olabilecek.
BRICS’in siyasi etkisi sınırlı olsa da, üye ülkeler medya ve kültürel araçlarla birbirlerini etkilemeye devam ediyor.
Rusya’nın Sputnik adlı medya organı, zirve öncesinde düzenlediği konferansta Putin’in yokluğunu eleştirdi. Etkinlikte, “Putin evinde oturmak zorundayken, İsrail Başbakanı Netanyahu uluslararası toplantılara rahatça katılıyor,” denilerek çifte standard vurgusu yapıldı.
Çin ise son 20 yılda Brezilya’daki etkisini kültürel kurumlar yoluyla artırdı.
BRICS NEDİR?
BRICS, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan bir uluslararası iş birliği grubu. 2009’da kurulan oluşum, Batı merkezli küresel düzene karşı daha dengeli ve çok kutuplu bir sistem hedefliyor. 2023’te Mısır, Etiyopya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, İran ve Endonezya’nın katılımıyla “BRICS-Plus” adını alarak genişledi. Grubun üyeleri dünya nüfusunun yaklaşık %40’ını ve küresel GSYİH’nin dörtte birini temsil ediyor.
BRICS her yıl ekonomik büyüklüğünü artırsa da, siyasi tutarlılık hâlâ eksik. İran’a yönelik saldırılar gibi büyük jeopolitik krizlerde sessiz kalan ittifak, küresel güç dengelerinde ABD ve NATO karşısında etkili bir alternatif olmaktan uzak. BRICS’in geleceği, yalnızca ekonomik çıkar ortaklıklarıyla değil, siyasi birliktelik oluşturma iradesiyle şekillenecek.
Ekonomik ağırlığı giderek artsa da BRICS, siyasi uyum konusunda ciddi zorluklar yaşıyor. Üyeler arasında farklı dış politikalar, bölgesel rekabetler ve ideolojik ayrılıklar bulunuyor. Bu nedenle, NATO veya G7 gibi güçlü ve uyumlu bir siyasi blok olma hedefi şimdilik zayıf görünüyor. BRICS, şu aşamada daha çok ekonomik iş birliği platformu olarak işlev görüyor.
