Çin merkezli hızlı moda devi Shein, Fransa’da yürütülen soruşturma sonucunda tüketiciyi yanıltıcı reklamlar ve sahte indirimler nedeniyle 40 milyon euro para cezasına çarptırıldı. Bu, Avrupa’da dijital perakendeye karşı yükselen düzenleyici dalganın ilk büyük işareti olabilir.
HABER MERKEZİ- Asya’nın hızlı moda devi Shein, Fransa’da tüketicilere yönelik aldatıcı uygulamaları nedeniyle şimdiye kadarki en büyük para cezalarından birine çarptırıldı. Fransa Rekabet, Tüketici ve Dolandırıcılık Denetim Genel Müdürlüğü (DGCCRF), şirketin yanıltıcı indirimler ve gerçeği yansıtmayan çevre dostu söylemleri nedeniyle 40 milyon euro ceza aldığını açıkladı.
Cezanın merkezinde, Shein’in e-ticaret sitesinde ve uygulamasında yürüttüğü agresif kampanyalar yer alıyor. DGCCRF’nin Ekim 2022 ile Ağustos 2023 tarihleri arasındaki kapsamlı incelemesinde, şirketin promosyonlarının yüzde 57’sinin aslında hiç indirim içermediği, yüzde 11’inin ise ürün fiyatını artırdığı ortaya kondu. Kurum, Shein’in sıkça başvurduğu “önce fiyatı artır sonra indirim gibi göster” taktiğini belgelerle doğruladı.
Shein cephesinden yapılan açıklamada, “2024 başında tespit edilen eksikler hızla giderildi, düzenlemeler tüketici fiyatlarını etkilemedi” ifadeleri yer aldı. Ancak Fransa Ticaret Bakanlığı daha ileri adımlar atılmasını istiyor. Bakanlık, Shein’in Google gibi arama motorlarından geçici olarak kaldırılması, reklam kısıtlamaları getirilmesi ve tüketici uyarı sistemlerinin devreye alınması için Avrupa Komisyonu’na çağrıda bulundu.
TEMU VE ALİEXPRESS DE MARKAJDA
Söz konusu gelişme, Shein’e karşı artan Avrupa tepkisinin sadece başlangıcı olabilir. Fransa, Shein’in yanı sıra Temu ve AliExpress gibi diğer ucuz ve hızlı e-ticaret platformlarını da mercek altına aldı. AB genelinde bu platformların reklam ve vergi uygulamalarına dair ortak düzenlemeler gündeme taşındı.
2024 verilerine göre, Shein Fransa’da çevrimiçi giyim ve ayakkabı pazarının yüzde 3’ünü elinde tutuyor. Hızla büyüyen bu pay, geleneksel perakendecilerin yanı sıra düzenleyici kurumların da dikkatini çekmiş durumda.
REKABETİN ÖTESİNDE BİR MESELE
Uzmanlara göre mesele sadece ticaret değil, aynı zamanda tüketici hakları, çevre politikaları ve dijital şeffaflık meselesi. Paris merkezli Tüketici Hakları İzleme Grubu’ndan Marie Delacourt, “Shein örneği, çevrimiçi alışverişin ne kadar kontrolsüz büyüdüğünü ve bunun sosyal, çevresel bedellerini bize yeniden hatırlatıyor” dedi.
DGCCRF ve Avrupa’daki partner kurumlar, e-ticaret devlerine karşı “adil, şeffaf ve sürdürülebilir ticaret” ilkeleri doğrultusunda yeni düzenlemeler hazırlığında. 40 milyon euroluk bu ceza, yalnızca Shein için değil, tüm sektöre verilmiş sert bir uyarı olabilir.
YEŞİL YIKAMA YALANI : ELBİSE ÇÖPLÜĞÜ GENİŞLİYOR
Shein gibi “ultra hızlı moda” markalarının neden olduğu çevresel kirlilik, son yıllarda ciddi bir alarm halini aldı. Bu markalar, haftada binlerce yeni ürün piyasaya sürerek tüketimi körüklüyor ve giysilerin kullanım ömrünü dramatik biçimde kısaltıyor. Üretim sürecinde kullanılan sentetik kumaşlar, su kaynaklarını kirleten kimyasallar ve devasa karbon ayak izi, bu şirketleri çevre açısından en sorunlu aktörler haline getiriyor.
Ayrıca “sürdürülebilir üretim”, “çevreye duyarlı ürünler” gibi pazarlama ifadelerinin, gerçekte şirketin üretim zincirinde yeterli karşılığı olmadığı da vurgulandı. Uzmanlar, bu tür uygulamaların çevreci hassasiyetleri ticari avantaja dönüştürmek için manipüle edilmesini tanımlayan “yeşil yıkama” (greenwashing) örneği olduğunu belirtiyor
2023 tarihli Avrupa Çevre Ajansı raporuna göre, tekstil sektörü AB’de en fazla su tüketen ve sera gazı salan dördüncü endüstri konumunda. Çin ve Güneydoğu Asya’daki düşük maliyetli üretim tesislerinde gerçekleşen bu üretim, denetlenemeyen emisyonlar ve atık su deşarjları nedeniyle yerel ekosistemleri de tehdit ediyor. Ayrıca, Avrupa’ya gönderilen ürünlerin çoğu, kısa sürede atığa dönüşüyor ve geri dönüşüm oranı yüzde 1’in altında kalıyor.
