Smass Direktörü Brownlow, İskoçya kıyılarında artan balina ve yunus ölümlerinin insan kaynaklı ses kirliliği ve iklim krizine işaret ettiğini vurguladı. Brownlow, “Bu yeni normal ve biz ancak çok daha dikkatli adımlar atabiliriz” dedi.
HABER MERKEZİ – İskoçya kıyılarında karaya vuran balina ve yunus ölümleri son 30 yılda dramatik biçimde arttı. Glasgow Üniversitesi’ne bağlı İskoç Deniz Hayvanları Karaya Vurma Programı’nın (Smass) hazırladığı rapora göre, 1992-2022 yılları arasında 5 bin 147 deniz memelisi İskoçya kıyılarında öldü.
Bazı türlerde karaya vurma oranı yüzde 800’e kadar yükseldi.
Araştırma, bu yaz Kuzey Avrupa kıyılarında yaşanan sıra dışı toplu balina ölümlerinin ardından yayımlandı. İki hafta içinde İrlanda’dan Orkney Adaları’na, Hollanda’dan İsveç’e kadar 36 derin dalış yapan balina ve pilot balina kıyılarda bulundu. Uzmanlar, bu türlerin sığ sulara girerek besin bulamadığını belirtti.
SES KİRLİLİĞİ ŞÜPHESİ
Smass Direktörü Dr. Andrew Brownlow, “Beaked whale (balinagiller) kümeleri şüphe uyandırmalı” diyerek, özellikle insan kaynaklı ses kirliliğine dikkat çekti. Araştırmanın başyazarı Rachel Lennon da İskoçya’da yoğun olarak kullanılan sismik araştırma silahları ve endüstriyel sondaj çalışmalarının deniz yaşamını olumsuz etkilediğini belirtti.
2018’de İrlanda ve İskoçya açıklarında görülen “dünya çapında eşi görülmemiş” 118 balina ölümü, tek bir ses kaynağına bağlanmıştı. Raporda ayrıca, son dönemde Orkney Adaları’nda 23 pilot balina ve dört kuzey şişe burunlu balinanın karaya vurduğu, sadece bu yıl İskoçya’da 150 kitlesel balina ölümünün kayda geçtiği aktarıldı.
İKLİM KRİZİ VE BALIKÇILIK
Araştırmaya göre, yüzeyde beslenen balinaların (örneğin mavi, ispermeçet ve kambur balinalar) ölümlerinde de belirgin artış var. Bilim insanları bu durumu iklim krizinin etkileri ve tarihi balina avcılığından sonra toparlanan nüfusların artışıyla açıklıyor. Lennon, “Nüfuslar toparlandıkça dolanma ve ağlara takılma vakaları da artıyor” dedi.
Smass ekibine göre, balina ve yunus ölümleri deniz ekosisteminin bozulduğuna dair “erken uyarı işareti” niteliğinde. Brownlow, “Okyanuslar değişiyor, İskoçya bu değişimin tam eşiğinde. Bu yeni normal ve biz ancak çok daha dikkatli adımlar atarak zararları azaltabiliriz” diye konuştu.
